Zmysłowy, pełen kobiecej siły i energii przekazywanej sobie wzajemnie przez tancerki. Tańczony na Bliskim Wschodzie przez pokolenia kobiet? dla kobiet. Czym tak naprawdę jest taniec brzucha?
Autor: Olga Knapik
Większości z nas taniec brzucha kojarzy się zapewne przede wszystkim z pięknymi, zmysłowymi strojami, szeleszczącymi woalami i uwodzącym makijażem. Ten to jednak znacznie więcej. Taniec arabski staje się w ostatnich latach coraz bardziej popularny. I całe szczęście, bowiem wpływa korzystnie na świadomość własnego ciała i samopoczucie.
- Tańczony od wieków
Geneza tańca arabskiego nie jest jasna. Jedni wywodzą go jeszcze ze starożytnego Egiptu, inni z Turcji, niektórzy twierdzą też, że podobny taniec tańczono w starożytnej Grecji. Dzisiaj zbiorczym określeniem ?taniec arabski?, ?taniec orientalny? lub ?taniec brzucha? określa się całą sztukę taneczną Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, wewnątrz której można wyróżnić bardzo wiele odmian i stylów zależnych od regionu. Tańczony od wieków na całym Bliskim Wschodzie, jest po prostu elementem tradycji tej części świata, a każdy kraj posiada swój własny, charakterystyczny styl, np. niezwykle skoczne i żywiołowe iraqi z Iraku, radosne saidi ? tańczone tradycyjnie z laską i przez kobiety, i przez mężczyzn do rytmu o tej samej nazwie czy fellahi ? taniec rolników z delty Nilu (fellahi oznacza po arabsku rolnika), a zarazem nazwa rytmu charakterystycznego dla tego stylu.
Taniec brzucha ulegał wielu wpływom, obecne są w nim naleciałości m.in. z tańca romskiego (styl gawazee) czy z Afryki Środkowej (rytm zaar).
Tradycyjnie był on tańczony przez arabskie kobiety w długich, zakrywających ciało i skąpo zdobionych sukniach, które wcale nie eksponowały brzucha. Strój ? zarówno tancerek, jak i tancerzy ? także różni się w zależności od regionu.
- Repertuar rags shargi
Dopiero w XX wieku, za sprawą tancerek amerykańskich, taniec ten przybrał formę sceniczną, z jaką kojarzymy go współcześnie ? bajecznie kolorowe, skąpe stroje, fantazyjne makijaże i widowiskowe rekwizyty. Zresztą samo określenie ?taniec brzucha? zostało stworzone przez Francuzów, w krajach arabskich nazywa się go raqs sharqi, co oznacza po prostu ?taniec wschodni?.
Obecnie tancerki inspirują się wieloma innymi rodzajami tańca, wzbogacając swoje występy o ruchy zaczerpnięte z tańca klasycznego, towarzyskiego, a nawet elementy akrobatyczne. Same ruchy brzucha są tylko niewielkim elementem w repertuarze artystek. Znacznie częściej wykorzystywane są ruchy biustu, ramion czy bioder, w tym najbardziej chyba charakterystyczne i widowiskowe shimmy, czyli drżenie. Shimmy może być wykonywane biodrami, ramionami, włosami, całym ciałem czy… przeponą!
Ważną zasadą w tańcu arabskim jest izolacja od siebie poszczególnych części ciała. Wywodzi się to z tradycji, zgodnie z którą górnymi partiami tańczy się dla nieba, a dolnymi ? dla ziemi. Z tego powodu poważnym błędem może być niekontrolowane wykonywanie jednocześnie np. ruchów bioder i ramion. Istotne jest również przestrzeganie zakazu wykonywania mostków i przechylania się w tył, gdy tancerka zwrócona jest przodem do widza ? w kulturze arabskiej zostałoby to uznane za nieskromne i w klasycznym tańcu brzucha traktowane jest jako błąd. Istnieje też zasada, że tancerka nie powinna dotykać swojego ciała w czasie tańca.
Ważnym elementem tańca brzucha jest taniec z rekwizytami. Niektóre z nich wywodzą się z tradycyjnej kultury arabskiej ? np. woal, saggaty (tur. zillsy), czyli instrument, na którym tancerka wygrywa rytm, świecznik ? rekwizyt wywodzący się z tradycji weselnej czy laska wykorzystywana w tańcu folklorystycznym, a współcześnie w tańcu z balansem. Inne, stworzone lub wykorzystane w tańcu brzucha niedawno ale niezwykle efektowne, zyskują popularność ze względu na swą widowiskowość, jak np. skrzydła Isis, zapożyczone z flamenco wachlarze czy veil poi, czyli połączenie poi, jakich używają tancerze ognia, z jedwabnym woalem.
- Daleko od erotyki
Znany nam współcześnie taniec brzucha ? niesamowicie zmysłowy, stanowiący esencję kobiecej siły i energii przekazywanej sobie wzajemnie przez tancerki, wywodzi się z kobiecych rytuałów związanych z płodnością. Wiedza o nim przekazywana była córkom przez matki, tańczyło się go przy okazji ważnych wydarzeń w życiu kobiety, takich jak np. narodziny dziecka czy zamążpójście. W ten sposób przekazywano sobie radość płynącą z przebywania we wspólnocie, z bycia kobietą i z własnego ciała. Taniec ? będący skrywaną przed mężczyznami tajemnicą kobiet ? nie miał nic wspólnego z wulgarną erotyką.
Także dzisiaj taniec brzucha pomaga wielu kobietom inaczej spojrzeć na siebie i swoje ciało. Przekazywane przez wieki kolejnym pokoleniom umiejętności taneczne niosą w sobie głęboką symbolikę. Każda kobieta, tańcząc w specyficzny, właściwy tylko sobie sposób, tworzy własną opowieść, może poprzez taniec wyrazić, a jednocześnie odkryć siebie.
Niektóre tancerki twierdzą, że nie ma kobiety, która nie mogłaby się nauczyć tej sztuki. Chyba coś w tym jest, bo ruchy taneczne, w tak szczególny sposób dopasowane do kobiecego ciała, mają też na nie dobroczynny wpływ.
Regularne ćwiczenie tańca arabskiego wzmacnia całe ciało ? poprawia się postawa, nabieramy harmonii ruchów i większej świadomości ciała. Za sprawą licznych ruchów drżących i intensywnej pracy bioder jest to świetny masaż narządów wewnętrznych oraz wzmocnienie mięśni brzucha i dna miednicy. Dzięki temu wiele kobiet odczuwa ulgę przy bólach menstruacyjnych. Taniec ułatwia też poród i szybszy powrót do formy po ciąży. Ponadto podczas tańca wydzielają się endorfiny, które, jak wiadomo, poprawiają nam nastrój.
Najważniejsze i najpiękniejsze w tym tańcu jest jednak to, że uczy kobietę, jak akceptować i rozumieć siebie taką, jaką jest. Wśród znanych i cenionych tancerek brzucha są kobiety w różnym wieku i o różnej budowie ciała. Tańcząc, uczymy się, że to, na co nas stać, zależy od tego, jak postrzegamy siebie, że możemy (a nawet powinnyśmy) polubić swoje ciało bez względu na jego wady. Każda kobieta jest wyjątkowa, a gdy jest tego świadoma, w pełni cieszy się czasem, który może przeznaczyć tylko dla siebie.
Artykuł ukazał się w numerze 2/2014 magazynu Vege