Ekologiczne domy szturmem podbijają rynek. Polacy zaczynają doceniać energooszczędność, ekologiczne materiały budowlane i domowy recycling. A co z ekologicznym wnętrzem domów, czyli meblami?
Ekologia stała się ostatnio słowem wytrychem, którego używa wielu producentów w celu zwiększenia sprzedaży. Przyjazne dla środowiska naturalnego towary oferują więc oczywiście również producenci mebli. Jednak wybranie towaru, który naprawdę jest ekologiczny nie jest łatwe, ponieważ wiele tzw. ‘ekologicznych produktów ma tak naprawdę niewiele wspólnego z ochroną przyrody.
Nawet ci, którzy poznali już tajniki ekologii, mają problem z wyborem spośród mnóstwa ofert określanych jako ekologiczne. Firmy wytwarzające meble z plastiku twierdzą, że to właśnie ich towar jest ekologiczny, ponieważ do wyprodukowania mebli nie używają drewna. Natomiast producenci mebli drewnianych reklamują swoje wyroby jako przyjazne środowisku, powstające z naturalnych surowców, nieszkodliwych dla zdrowia człowieka. Musimy więc pamiętać, że reklama będąca podstawowym narzędziem marketingu używa wielokrotnie przedrostka -eko i przymiotnika ekologiczny bez żadnego uzasadnienia. Opakowania takich produktów aż świecą od zieleni, są utrzymane w naturalnych tonacjach, często przezroczyste. Jednak co z tego, że możemy obejrzeć sam produkt, a opakowanie jest kuszące? Kusząca powinna być etykieta czy metka takiego produktu.
Mimo że ekologiczny styl życia najogólniej oznacza dbałość o środowisko i poprzez to o nas samych, to posiada wiele aspektów, które czasem nie dają się pogodzić. Czym innym będzie ekologia dla kobiety spodziewającej się dziecka, czym innym dla biznesmena, a jeszcze inna formę przybierze w przypadku osoby starszej. Takie rozbieżności są podyktowane różnymi potrzebami człowieka, na których trochę za bardzo się skupiamy. Zapominamy, że potrzeby naszego otoczenia są równie ważne, bo przecież jesteśmy jego częścią. Na przykład ekologiczna żywność jest reklamowana jako zdrowa dla człowieka, a pomija się fakt, że wykluczenie toksycznych nawozów ma także wpływ na środowisko naturalne w okolicy upraw (inne gatunki roślin czy owady). Warunkiem postawy ekologicznej jest więc myślenie globalne i długoterminowe, obejmujące więcej niż tylko najbliższe nam otoczenie i nasze czasy.
Przed zakupami
Zanim przystąpimy do zakupów (najlepiej na rynku wtórnym), powinniśmy odpowiedzieć sobie na parę pytań.
- Czy naprawdę potrzebujemy danego mebla, elementu dekoracji?
- Może ktoś z przyjaciół czy rodziny ma to, czego potrzebujemy i chciałby się tego pozbyć ?
- Czy mebel będzie nam służyć przez długi czas lub czy mamy komu go przekazać , gdy nam już się znudzi?
- Czy użytkowanie nie będzie szkodziło środowisku, w tym, oczywiście nam (np.: toksyczne substancje konserwujące, biobójcze, spoiwa)?;
- Czy surowiec i opakowanie mebla są łatwe do wtórnego przetwarzania?
- Czy przy procesie produkcji zostało zachowane bezpieczeństwo dla środowiska?
- Czy transport produktu był najbardziej ekologiczny, jak to możliwe?
Handlowe znaki ekologiczne
Wiele z tych problemów rozwiąże poznanie podstawowych certyfikatów i znaków ekologicznych. Zanim produkt otrzyma taki certyfikat, a producent prawo do posługiwania się nim, przeprowadza się ocenę wyrobu. Warunki nadawania certyfikatów są bardzo rygorystyczne i skupiają się na wszystkich etapach życia produktu. Na produkcji, dystrybucji, użytkowaniu oraz na recyclingu i utylizacji.
Znak ekologiczny zachowuje ważność przez dwa, trzy lata, a produkt i producent poddawani są kontrolom. W przypadku produktów spożywczych czy ubrań sprawa nie jest trudna: metki czy etykiety zawierają wiele potrzebnych informacji, a dobrze widoczny znak certyfikatu daje gwarancję jakości. Większym wyzwaniem jest urządzenie ekologicznego wnętrza domu czy mieszkania. Wciąż brak informacji dotyczących norm jakości dla mebli ekologicznych.
Dlatego na rynku jest wiele mebli, które zawierają substancje szkodliwe, jak na przykład formaldehyd, barwniki azotowe czy preparaty ognioodporne. Substancje te mogą niekorzystnie wpływać na klimat w pomieszczeniu lub wywoływać alergie. Niestety, konsument na ogół nie ma możliwości sprawdzenia pochodzenia i sposobu przetwarzania materiałów meblowych.
Osoby, które zamierzają nabyć ekologiczne i wysokiej jakości meble, powinny zwrócić uwagę na znak Öko-Control, którym posługują się europejskie salony wnętrzarskie oferujące meble ekologiczne. Meble posiadające taki certyfikat są przyjazne dla środowiska, mają wysoką jakość oraz nie szkodzą zdrowiu człowieka.
na tintę albo w ramki
Ekoznaki międzynarodowe i zagraniczne
- Stokrotka/margerytka ? znak 19 grup produktów ekologicznych wytwarzanych w UE. W Polsce nadaje go Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
- Fair Trade (Sprawiedliwy Handel) ? znak dla producentów spełniających standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy i określone standardy ekologiczne
- Błękitny Anioł (Der Blaue Engel) ? znak na niemieckich produktach ekologicznych
- Łabędź (Svanen) ? skandynawski znak produktów ekologicznych
- Sokół (Falkon) ? szwedzki znak dla produktów ekologicznych
- FSC ? znak na produktach z drewna, oznacza niestosowanie gospodarki rabunkowej
- PEFC – znak na produktach z drewna, oznacza stosowanie zrównoważonej gospodarki leśnej
- Rainforest Alliance ? znak ekologicznych wyrobów z drewna i papieru.
Polskie ekoznaki
- Znak Certyfikowanego Rolnictwa Ekologicznego ?dla ekologicznych produktów rolniczych, wydawany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
- Znak ekologiczny EKO ?przyznawany ekologicznym produktom i usługom przez PCBC
- Zielone Płuca Polski ? znak stanowiący informację, że produkt pochodzi z regionu Zielone Płuca Polski; przyznaje się go także produktom przemysłowym.
Drewno ponad wszystko
Stoły, krzesła czy szafy z drewna cieszą się dużą popularnością, ale często są wykonane z drewna tropikalnego, co przyczynia się do dewastacji lasów deszczowych. Poza tym transport drewna na drugi koniec świata stanowi ze względu na emisję CO2 obciążenie dla środowiska naturalnego. Lepiej więc wybierać produkty ekologiczne z rodzimych lasów, które są odnawiane poprzez kolejne zalesienia. Wiele osób myśli, że każda wycinka jest szkodliwą ingerencją człowieka w przyrodę. Dlaczego więc meble drewniane są ekologiczne?
Drewno jest najbardziej ekologicznym surowcem wykorzystywanym w działalności gospodarczej człowieka. Aby wytworzyć drewno, trzeba hodować las! Las jest bowiem najbardziej złożonym ekosystemem lądowym na Ziemi, stwarzającym doskonałe warunki życia i rozwoju ogromnej liczbie organizmów żywych: od bakterii i drobnoustrojów po niezwykłe bogactwo świata roślinnego i zwierzęcego. Racjonalna gospodarka leśna, której ważnym elementem jest pozyskiwanie drewna, zapewnia trwałe istnienie polskich lasów oraz odnawialność zasobów leśnych. Racjonalność ta polega m.in. na tym, by ilość pozyskiwanego corocznie w trakcie wycinki drewna nie przekraczała możliwości przyrostowych drzewostanów, a więc nie prowadziła do kurczenia zasobów leśnych (deforestacji).
Drugim czynnikiem, decydującym o ekologiczności drewna jako surowca jest odnawialność zasobów drzewnych. Odnawialność oznacza, że na miejscu wyciętego, dojrzałego drzewostanu, można posadzić młode pokolenie lasu, zabezpieczając w ten sposób trwałość ekosystemów leśnych. Dzięki temu wycięcie lasu nie oznacza jego bezpowrotnej straty (jak np. w przypadku złóż ropy i innych kopalin), lecz zastąpienie go drzewostanem młodym. Krótko mówiąc: leśnicy wycinają dojrzały las nie po to, żeby go usunąć, lecz aby w jego miejscu posadzić nowy, odporniejszy na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Obowiązująca w Polsce Ustawa o lasach nakłada obowiązek odnowienia lasu w ciągu dwóch lat od jego wycięcia. Z kolei stosowane metody wykonywania cięć prowadzą do urozmaicenia ekosystemów leśnych.
Drewno ulega biodegradacji, czyli poddaje się naturalnym procesom rozkładu, nie powodując negatywnych skutków dla środowiska. Aby uświadomić sobie, jak ważna jest to cecha, pamiętajmy o ogromnych nakładach energii, jakich należy użyć dla prawidłowej utylizacji tworzyw sztucznych. Drewno zachowuje też ciepło, chroni przed zimnem dużo lepiej niż beton oraz równomiernie rozprowadza ciepło po pomieszczeniu. Dodatkowo nie nagrzewa się w lecie, wiec nie wpuszcza zbędnego ciepła.
Grzyb, wróg zdrowia nr 1, nie grozi nam w domach drewnianych. W odróżnieniu od wszystkich innych materiałów budowlanych w komórkach drewna zachodzi ciągła wymiana powietrza, co zachowuje stałą równowagę między tlenem a optymalną wilgocią powietrza. Chroni nas to więc przed grzybicami, astmą i uczuleniami. Dla alergików istotne jest także to, że elektrostatyczne właściwości drewna sprawiają, iż w pomieszczeniach nie unosi się kurz. W domach drewnianych nie trzeba montować systemów klimatyzacyjnych. Udowodniono także, że naturalny, ciepły kolor drewna pozytywnie wpływa na psychikę i uspakaja system nerwowy. Ekologiczne są także meble i elementy dekoracyjne z materiałów pochodzących z recyklingu.
Diabeł w szczegółach
Meble ekologiczne powinny być klejone tak zwanym białym klejem, który w przeciwieństwie do innych jego rodzajów nie zawiera formaldehydu. Zamiast syntetycznego lakieru producenci mebli ekologicznych powinni do wykańczania ich powierzchni stosować substancje naturalne, jak na przykład naturalne olejki, olej rzepakowy. Substancje te nie zabezpieczają powierzchni mebli tak jak lakier, ale zapewniają im ochronę przed wilgocią i substancjami szkodliwymi. Tapicerki powinny składać się z odnawialnych surowców. Kokos, kapok (włókna drzewa owocowego), łupiny prosa, lateks kauczukowy. Również tekstylia i pokrowce mogą być ekologiczne. Ekologiczna bawełna, konopie, włókna z trawy chińskiej, len i moher są przyjazne dla człowieka i środowiska naturalnego.
Naturalne materiały powinny pochodzić z kontrolowanych gospodarstw ekologicznych i nie zawierać barwników azotowych, substancji chroniących przed ogniem czy molami oraz formaldehydu. Jeśli nasz upatrzony mebel nie posiada certyfikatu ekologicznego ani żadnych informacji o pochodzeniu surowców, procesie produkcji czy możliwości recyclingu, powinniśmy zasięgnąć porady specjalisty. Ważne, by tym specjalistą nie był pracownik sklepu bądź specjalista marketingu, którego pierwszym celem jest sprzedaż produktu, a nie rzetelna informacja.