W Redakcji naszego Magazynu odebraliśmy takiego maila:
Usłyszałam niedawno o dwóch przypadkach, kiedy osoby mające różnego rodzaju alergie uporały się z nimi po przejściu na weganizm. Mój znajomy jest uczulony ?na wszystko” – tzn. na sierść, pyłki, kurz. Jaka jest szansa, że po zmianie diety z tradycyjnej na wegańską (lub chociaż wegetariańską), będzie mógł spokojnie wejść do domu, w którym są zwierzęta, bez duszności, które są w jego przypadku objawem alergii na sierść? Czy istnieje zależność między zmianą diety a wyzbyciem się (lub zmniejszeniem objawów) alergii?
Pozdrawiam,
Kasia z Lublina
Odpowiada: Jakub Sobiecki ? dietetyk Instytutu Happymore, współautor badania ?Ocena czynników ryzyka chorób krążeniowych u dzieci w wieku 2-10 lat odżywiających się dietą wegańską, wegetariańską i tradycyjną?, weganin.
Niestety, nie dysponujemy odpowiednimi badaniami naukowymi, aby móc w wyczerpujący sposób odpowiedzieć na to pytanie. Nie ma w tym momencie bezpośrednich dowodów, które uzasadniałyby zastosowanie diety wegańskiej czy wegetariańskiej w łagodzeniu objawów alergii. Jedyne znane i powszechnie akceptowane metody jej zalecania to unikanie kontaktu z alergenami (substancjami uczulającymi), farmakoterapia (leki) i odczulanie. Nie oznacza to jednak, że sposób żywienia pozostaje całkiem bez wpływu na nią.
Alergia to zaburzenie aktywności układu odpornościowego, związane z jego nadwrażliwością na wybrane substancje. Jeden z kroków, jakie można więc podjąć w walce z chorobą, to maksymalne wspomaganie jego prawidłowego funkcjonowania. Co da się w tym kierunku zrobić? Należy unikać czynników o działaniu tzw. prozapalnym, a więc nadmiernie stymulującym układ odpornościowy. Do czynników tych należą: zaniedbanie leczenia chorób (co powoduje utrzymywanie się stanu zapalnego dłużej, niż jest to konieczne), palenie papierosów, spożywanie alkoholu czy stosowanie innych substancji psychoaktywnych oraz nieodpowiednia dieta.
Za wzbudzanie reakcji zapalnych odpowiada w dużej mierze żywność wysokoprzetworzona: cukier, oleje, margaryny, słodycze, słodkie napoje, produkty z białej mąki, a także część dodatków i barwników. Jednym z głównych czynników wpływających na potencjał antyzapalny diety jest zawartość w niej kwasów tłuszczowych omega 6 i omega 3. Zazwyczaj sposób żywienia mieszkańców krajów zachodnich – zarówno osób na dietach tradycyjnych, jak i wegetarian – charakteryzuje się zarówno nadmiernym spożyciem tych pierwszych, jak i niewystarczającą ilością tych drugich. Aby zredukować spożycie kwasów omega 6, należy zmniejszyć w diecie zawartość olejów, w szczególności z pestek winogron, sojowego, słonecznikowego i kukurydzianego, a także produktów pochodzenia zwierzęcego (szczególnie przetworów mięsnych, tłustych mięs i pełnotłustego nabiału), które zawierają bardziej prozapalną formę omega 6 – kwas arachidonowy. Podkreślam raz jeszcze, że nie ma w tym zakresie twardych danych z badań, ale przynajmniej teoretycznie mógłby to być mechanizm pozytywnego oddziaływania diet wegetariańskich.
W celu pokrycia zapotrzebowania na kwasy omega 3 wystarczy spożywać łyżkę niepoddanego obróbce termicznej siemienia lnianego lub 30 g orzechów włoskich dziennie. W przypadku diet niewegetariańskich ryby są źródłem jego bardziej antyzapalnych form – kwasów EPA i DHA. Biorąc pod uwagę zawartość w nich zanieczyszczeń środowiskowych (również obciążających układ odpornościowy) oraz kwasu arachidonowego, optymalnym rozwiązaniem w alergii może być suplementacja tych kwasów (lub samego DHA).
Co jeszcze teoretycznie może pomóc? Niskoprzetworzone produkty roślinne: owoce, warzywa, rośliny strączkowe i produkty zbożowe ze względu na swoją wysoką gęstość odżywczą, czyli duże skoncentrowanie (w przeliczeniu na jednostkę kalorii) składników odżywczych oraz substancji bioaktywnych, pozytywnie wpływających na pracę układu odpornościowego. Dieta oparta na tych grupach produktów ma niską gęstość energetyczną (skoncentrowanie kalorii w przeliczeniu na masę produktu), co może pomagać w utrzymywaniu stałej masy ciała lub utracie zbędnych kilogramów, których obecność nasila stan zapalny w organizmie.
Poza eliminacją alergenów pokarmowych, nie ma innych potwierdzonych dietetycznych sposobów zmniejszenia objawów alergii. Istnieją jednak przesłanki teoretyczne do stosowania diety o potencjale antyzapalnym. Nie musi to być koniecznie dieta wegetariańska, ale powinna składać się w przeważającym stopniu z niskoprzetworzonych produktów pochodzenia roślinnego. Nawet jeśli nie wpłynie ona zauważalnie na objawy, jest to optymalna dieta w prewencji chorób cywilizacyjnych.