Autor: Marta Jadczak

Dla części kobiet macierzyństwo jest nierozerwalnym i nieodłącznym elementem ich kobiecości. Dlaczego tak jest? Co powoduje, że bycie mamą jest dla nas tak ważne i dla wielu staje się głównym celem życiowym? Skąd biorą się w nas tak silne emocje i uczucia do dzieci?

Macierzyństwo jest jednym z zadań, jakie stają przed kobietą. Można rozpatrywać je z trzech różnych perspektyw: biologicznej, socjologicznej i psychologicznej. Mogłoby się wydawać, że perspektywa biologiczna jest podstawowym aspektem bycia rodzicem, bowiem na nic nam dojrzałość psychiczna czy gotowość do wejścia w role społeczne, jeśli nasz organizm nie jest zdolny do urodzenia dziecka. Przygotowanie do macierzyństwa tak naprawdę rozpoczyna się już w okresie życia płodowego, kiedy to w ciele dziewczynki powstają komórki jajowe, które w okresie dojrzewania zostają ?uwalniane? do jajowodów.

• Wszechmogące hormony

Za regulowanie czynności rozrodczych odpowiada podwzgórze, zawiadujące hormonami, które także w tych wszystkich procesach biorą udział. Obecność dziecka w łonie matki powoduje wzrost poziomu estrogenu i progesteronu. Hormonami pobudzającymi odruchy macierzyńskie (a dokładniej instynkt ochrony życia) są zarówno HPL (human placental lactogen) oraz prolaktyna. Istotna jest także oksytocyna. Stymuluje skurcze macicy, odpowiada za laktację, ale także wspomaga zacieśnianie się więzi między matką a noworodkiem. Zdaniem Joan Borysenko, doktor psychologii z Harvard Medical School, zdrowe emocjonalnie matki, zakochują się w swoich maleństwach dokładnie tak jak w swoich partnerach. W momencie odstawienia dziecka od piersi, produkcja oksytocyny spada. Jednocześnie kończy się faza zakochania w dziecku, a zaczyna się przywiązanie, które następnie przeradza się w prawdziwą, głęboką miłość.

• Rodzina ? pierwsza szkoła

Macierzyństwo ma także swoje odniesienie do socjologii. Bez wątpienia jest to jedna z ról społecznych, jakie przychodzi podjąć kobiecie. Z jednej strony jesteśmy do tego przygotowywane od maleńkości wychowując się i czerpiąc wzorce od naszych matek, przyglądając się innym matkom a w końcu poszukując własnych sposobów na spełnienie się w tej roli. Poza tym mamy do czynienia również ze stereotypami. Macierzyństwo bowiem jawi się jako podstawowa cecha zachowania dorosłej kobiety. Bycie matką nie jest sprawą łatwą. Każdej matce (prawie każdej) zależy na tym, by być jak najlepszym rodzicem. Bez wątpienia podstawowym czynnikiem, który to warunkuje jest nasza pierwsza szkoła ? rodzina, w której się wychowujemy. To stąd biorą się (w głównym stopniu) nasze umiejętności, poglądy i wyobrażenia. Należy także pamiętać, że złe dzieciństwo nie jest usprawiedliwieniem a zobowiązaniem do tego, by starać się nie popełniać błędów.

• Zachwiana równowaga

Z kolei psychologowie określają narodziny dziecka jako krytyczne wydarzenie życiowe. Fachowa literatura określa ten termin jako ?sytuację, w której nastąpiło zakłócenie równowagi między człowiekiem i otoczeniem tak wielkie, iż dotychczasowe formy przywracania równowagi są niewystarczające i należy szukać nowych sposobów jej uzyskania? (M. Beisert). Jednocześnie pozostanie rodzicem można określić jako zadanie rozwojowe. Bez wątpienia pojawienie się maleńkiego dziecka (zwłaszcza pierwszego) jest wydarzeniem przełomowym, wymagającym nowych umiejętności, uczuć i zmian w dotychczasowym życiu.

•  Matka Polka

Rola matki, niezależnie od tego czy myślimy o dzisiejszych czasach czy cofamy się kilka wieków wstecz, zawsze przede wszystkim będzie kojarzona z ciążą, urodzeniem dziecka a także z obdarzaniem dziecka bezwarunkową miłością i bliskością, jakiej potrzebuje noworodek.

Pisząc o macierzyństwie nie sposób uciec od wszechobecnego obrazu Matki ? Polki. Wyrósł on po części na kanwie tak czczonego w Polsce kultu Maryjnego. Jednakże w dużo większym stopniu do jego obecności w naszej kulturze przyczyniły się wydarzenia historyczne. II wojna światowa, czasy stanu wojennego doprowadziły do tego, że na barki matek spadła odpowiedzialność za wychowanie dzieci, prowadzenie domu i niejednokrotnie zapewnienie bytu materialnego. Stąd styrana życiem matka kilkorga dzieci, wracająca z pracy, obwieszona siatkami zakupów, gotująca wieczorem obiad na następny dzień a w nocy piorąca i prasująca ubrania. Ostatnie jednak lata na szczęście dają nam wyraźny odwrót od tego stereotypu.

Kolejne etapy macierzyństwa przyrównane do radości wg ojca Jerzego Szyrana, franciszkanina, doktora teologii moralnej

radość cudu ? wiąże się to z niedowierzaniem i zarazem ogromnym szczęściem, jakie niosą za sobą narodziny dziecka;

radość rozwoju ? przeżywa ją matka, ciesząc się z każdej nowej umiejętności, jaką zdobywa dziecko;

radość twórczości ? odnosi się do okresu, w którym dziecko jest już sprawniejsze manualnie, a satysfakcje przynoszą różnego rodzaju wytwory plastyczne;

radość odkrywania ? każdy kolejny rok życia odkrywa przed rodzicami umiejętności, zdolności i talenty dziecka;

radość towarzyszenia ? matka towarzyszy w większości najważniejszych dla dziecka wydarzeń (szkolne przedstawienia, egzaminy itp.);

radość dorastania ? zależne dotąd od swej matki dziecko zaczyna się usamodzielniać;

radość spełnienia ? jest to ostatnia z radości, którą matka doświadcza trzymając na kolanach wnuka.

Z okazji Dnia Matki wszystkim Mamom życzę wszystkiego najlepszego, radości i spełnienia, jakie daje macierzyństwo.

Artykuł napisałam w oparciu o moją pracę magisterską.