Sezonowe owoce i warzywa to eksplozja smaku i aromatu. Nie da się ich zastąpić importowanymi czy szklarniowymi, możemy jednak zatrzymać ich czar na dłużej…
W naszym klimacie najbardziej płodną porą roku jest jesień. Zazwyczaj wtedy wyciągamy z głębi szafek słoiki, odkurzamy zeszyty z przepisami babci i zamieniamy nasze kuchnie w małe laboratoria.
Czy wiesz co jesz?
Bardzo często potocznie wszystkie gęste przetwory owocowe nazywane są dżemami. Jednak, wbrew pozorom, dżem i marmolada to nie to samo. A przecież są jeszcze konfitury i powidła!
Dżem to przetwór o galaretowatej konsystencji, który otrzymuje się przez gotowanie świeżych owoców z cukrem. Konfiturę natomiast smaży się na wolnym ogniu, nie zwiększając ? jak w przypadku dżemu ? ognia po rozpuszczeniu cukru. Owoce w konfiturze są wyczuwalne (całe bądź ich duże kawałki) nawet po przesmażeniu. Marmolada zaś musi być na tyle twarda, by dało się ją kroić nożem. Kiedyś sprzedawana była na wagę, w blokach. Powidła robi się ze śliwek węgierek, dawniej prażonych w kotłach przez wiele dni.
Jakie jeszcze zapasy na zimę możemy zrobić? W słoikach i butelkach zatrzymamy niemal każdy smak lata i jesieni ? słodycz gruszek w konfiturach, cierpkość porzeczek w soku, zapach lasu w marynowanych grzybach. Nie zapominajmy również o sosach, syropach i chutneyach.
Od czego zacząć
Wybierając warzywa i owoce na przetwory, unikaj tych uszkodzonych i obitych. Po umyciu należy je koniecznie osuszyć, wilgoć może powodować pojawianie się pleśni.
Na przetwory słodkie najlepsze są owoce ledwie dojrzałe, ich aromat jest wtedy najpełniejszy (wyjątek stanowią śliwki, nawet przejrzałe nadają się np. na dżem czy powidła). Od świeżości owoców zależy także konsystencja gotowego produktu.
Sterylizacja naczyń
Słoik, w którym zamierzamy przechowywać przetwory, musi być nie tylko czysty, lecz również jałowy, czyli pozbawiony bakterii, które mogłyby powodować psucie się produktów. Bakterie można usunąć poprzez wyparzanie bądź wyprażanie naczynia. Słoik należy wstawić do zimnej wody, doprowadzić do wrzenia i pozostawić w temperaturze ok. 90oC przez kwadrans. Można też po umyciu wstawić naczynie do rozgrzanego piekarnika i wyprażyć. Wyjmujemy je bezpośrednio przed napełnieniem gotowym przetworem.
Dżem żurawinowo-jabłkowy
450 g żurawin, 450 g kwaśnych jabłek*, 150 ml wody, 900 g cukru
(*waga jabłek po obraniu oraz usunięciu gniazd nasiennych)
Żurawiny wsypać do garnka. Pokrojone w cienkie plasterki jabłka wrzucić do żurawiny i zalać wodą. Gotować na wolnym ogniu pod przykryciem ok. 10 minut, do momentu, gdy owoce przestaną ?strzelać?. Dodać cukier, mieszać aż do rozpuszczenia. Następnie zwiększyć ogień i gotować aż do zgęstnienia.
Konfitura z truskawek i rabarbaru
550 g truskawek, 450 g rabarbaru, 3 łyżki soku z cytryny*, 900 g cukru
(*można zastąpić 5-6 łyżkami soku z czarnych porzeczek)
Oczyszczony rabarbar pokroić w kostkę, mniej więcej wielkości truskawek. Wymieszać rabarbar i truskawki z cukrem i sokiem z cytryny. Odstawić na 1-2 godziny. Następnie podgrzewać całość na wolnym ogniu, mieszając, aż do całkowitego rozpuszczenia cukru. Następnie smażyć równomiernie do zgęstnienia. Ostudzić przed przełożeniem do gorących słoików.
Suszone pomidory w oliwie
Dojrzałe pomidory przekroić na pół i ułożyć na blasze miąższem do góry. Suszyć co najmniej 8 godzin w piecyku nagrzanym do ok. 80oC. Właściwie ususzone pomidory powinny być elastyczne. Włożyć do słoika, przełożyć czosnkiem i ulubionymi ziołami. Najlepiej komponować się będzie bazylia i tymianek. Następnie zalać oliwą.
I Przetwory fermentują?
– użyte owoce były zbyt dojrzałe;
– użyto za mało cukru;
– przetwory nie osiągnęły odpowiedniego punktu zgęstnienia przed przełożeniem do słoików;
– pojemnik był nieszczelny bądź źle przechowywany.
II Pojawia się pleśń?
– użyto wilgotnych owoców;
– słoiki były niedomknięte lub źle przechowywane;
– w słoiku jest zbyt dużo wolnej przestrzeni;
– przetwory były zbyt krótko gotowane;
– użyto zbyt mało cukru.
III Sezonowa ściąga:
Czerwiec: agrest, truskawki, czarne jagody;
Lipiec: truskawki, poziomki, maliny, czereśnie, wiśnie, groszek cukrowy, fasolka szparagowa, szpinak, szczaw;
Sierpień: czarne jagody, wiśnie, śliwki, jabłka, cukinie, bakłażany, pomidory, zielony groszek, fasolka szparagowa, ogórki;
Wrzesień: borówki, gruszki, jabłka, śliwki, pomidory, ogórki, cukinie, bakłażany, brokuły, kalafior, buraki, marchew;
Październik: kapusta, dynie, cukinie, patisony, kabaczki, buraki.